Thyesat dhjetore

Numrat dhjetorë të fundëm quhen thyesa dhjetore, sepse janë një paraqitje e ndryshme për thyesat me fuqinë dhjetë në emërues. Kështu është:

$$\frac{z}{n} = \frac{q_1}{1} + \frac{q_2}{10} + \dots + \frac{q_k}{10^k}$$

me \(k \in \mathbb{N}\) dhe \(q_k\) vendin \(k-1\) -të djathtas pas presjes.


Tani është:

$$\frac{z}{n} = \frac{10^k \cdot q_1 + 10^{k-1} q_2 + \dots + q_k}{10^k} = \frac{10^k \cdot q_1 + 10^{k-1} q_2 + \dots + q_k}{2^k \cdot 5^k}$$

Kjo do të thotë: Nëse emëruesi mund të zgjerohet në \(2^k \cdot 5^k\) për një thyesë të përgjithshme në një formë plotësisht të shkurtuar \(\frac{z}{n}\) , ai është një thyesë dhjetore e fundme . Nëse marrim parasysh faktorizimin kryesor të emëruesit \(n = p_1^{l_1} \cdot \, \dots \, \cdot p_j^{l_j}\) , atëherë sipas teoremës themelore të aritmetikës, kjo mund të shprehet si \(f = 2^{km} \cdot 5^{kn}\)\(2^k \cdot 5^k\) nëse \(n = 2^m \cdot 5^n\) . Kjo vlen:

Vetëm thyesat, emëruesit e të cilëve nuk kanë faktorë kryesorë përveç 2 ose 5 kur shkurtohen plotësisht, rezultojnë në një thyesë dhjetore të fundme.

Mbrapa